13 Eki 2024
Uyku bozuklukları, uyku kalitesinin, süresinin veya düzeninin etkilendiği durumları ifade eder. Bu bozukluklar genellikle kişinin günlük işlevselliğini, performansını ve genel sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Uyku bozuklukları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir ve farklı belirtiler gösterebilir. Uyku bozuklukları:
Çok az uyuma (insomni)
Uyuma koşulları olmasına rağmen uykuya dalmada, uykuyu sürdürmede güçlük ile giden bir durumdur. Saatlerce uykuya dalamama, uykuya erken dalsa bile uykunun sık bölünmesi ve uyanınca tekrar uyumada güçlük yaşama ile seyreden durumdur. Uykunun çok kısa veya huzursuz olması halidir. Sıkıntı gece yaşansa da verimsiz ve huzursuz uykunun etkileri gündüz de ortaya çıkmaktadır. İşteki verimliliğin düşmesi, gündüz yorgunluğu ve uykulu olma hali kişinin işlev kaybı yaşamasına neden olur ve ayrıca uykusuzluk diğer bedensel hastalıklara (diyabet, kroner arter hastalıkları gibi) sıklıkla eşlik eder. Öte yandan süreğen uykusuzluk ruhsal (çökkünlük) ve bedensel hastalıklar hipertansiyon) için risk oluşturur. Özellikle kadınlarda ve yaşlı kişilerde daha fazla görülmektedir.
İnsomni en yaygın uyku bozukluğudur. Araştırmalara göre dünya genelinde insanların %30-50'si hayatlarının belirli bir döneminde insomni semptomları yaşar. Kronik insomni ise %10-15 oranında görülür.
Aşırı uyuma (hipersomnolens)
Geceleri normal süre (en az 7 saat) uyunduğu halde, gündüzleri aşırı uykulu olma; ani uyandırılmalarda tam uyanmanın sağlanmamasına aşırı uyku denir. Uyku hoşluğu da denilebilen u durumda kişi uzun uykudan sonra uykuyu bir türlü bırakamaz. Uyanaikmesş için çok zaman gerekir gündüzleri uykululuk, iş yerinde, araba kullanırken, toplantılarda uykuya dalma isteği olabilir ve uyku isteği sürer. Kişiler çok kolay ve hızlı bir şekilde genelde 5 dakikadan az bir uykuya dalabilirler.